Menno Simons

Der Menno Simons waar eener vun die Grinder vum mennonischde Glaawe in Holland un Deitschland. Er waar gebore in 1496 in ´me gedollische Familie in Witmarsum, Friesland, een Region in Holland. Er is gschtarwe am 23. Yenner 1561 in Deitschland in ´re Blatz, ass mer gheese hot Wüstenfelde neegscht zu (Bad) Oldesloe.

Menno Simons (1496-1561)

Sei Lewwe

Zuerscht is der Simons en gedollischer Parre (odder Prieschter) gwest ass allweil Gmeene in Holland bedient hot. Als in Deitschland die Reformation aagfange hot, hen viele gedollische Breddicher aagschtaert mit - heelicherwees - lutherische Bicher lese. Des waar in 1526. In seller Zeit hot die Owwrigkeit alli ebber ass lutherische Schrifte in Haus ghatt hawwe, schtreng b´schtraft. In 1532 is der Simons zerrick in sei aldi Heemat gange, fer een Gmee in Witmarsum bediene. Net weit vun sei Gmee hot in Emden (Oscht-Friesland) een "Widderdaafer", wu vun Saut-Deitschland kumme is - der Melchior Hoffmann - aagfange mit breddiche un (widder-) daafe Manns- un Weibsleit. Eener vun sellem, der Sikke Snijder, is in 1531 dod gmacht waare darrich die Owwrigkeit in Leeuwaarden/Friesland. Er waar der erscht daaferische Maertyrer in Holland. In der Zeit hot der Simons aa mehner un mehner Zweiwel griegt, wegge ´em rechte chrischtliche Glaawe, abbadich die Kindsdaafe. So es hot nimmi lang gnumme un er hot aagschtaert daaferische Lehre breddiche in sei Kaerrich. Zuerscht waar der Simons een Melchiorit, sell is een Unnerschtitzer vun die Lehr vum Melchior Hoffmann, awwer noch ´em End vum Daafer-Reich in Münster un wegge der militante Lehr vun seller Daafer-Gruppe hot er sie nimmi unnerschtizt. Der Simons waar fer een wehrloses Chrischtedum. Weil die Owwrigkeit allweil des Daaferdum verfolcht hot, hot der Simons fatt gehne misse. Zuerscht naach Groningen un schpeeder naach Deitschland. In der Zeit is der Simon aa widder-gedaaft waare un die verfolchte Daafer in Holland hen ihn fer Bischof un Aeltschter sei b´schtimmt. Sellewege is der Simons fer viel Yaahre rumgreest fer die gleene Daafer-Gmeene in Holland un Nadd-Deitschland, besonders in Oscht-Friesland, b´suche. Er is bis naach Danzig (in 1549) g´reest fer Gemeene uffbaue, daafe, es Nachtmohl gewwe un Gottesdienschte feiere.

Die Menno-Kate in Oldesloe

Fer een Zeit er waar aa in der nadd-deitsche Schtadt Wismar / Baltische See, awwer allweil er waar in G´fahr fer sei Lewwe un hot net fer een langi Zeit an een Blatz bleiwe kenne. Sitter 1554 er hot een Heemat gfunne in Wüstenfelde neegscht zu Oldesloe un net weit vun Lübeck in Nadd-Deitschland. Datt hen eeniche vun sei Glaawens-Brieder een Druckerei uffgbaut, wu mer des Schreiwes vum Simons gepubliziert hot. Es waar noh een ruhichere Zeit fer ´em Simons un sei Familie un so er hot nau mehner Schrifte un Bicher schreiwe, oder iwwerschaffe un iwwersetzte kenne. Am 31. Yenner 1561 is er datt aa gschtarwe.

Menno Simons - Drucke in Nadd-Amerikaa

In 1794 hen die pennsylvanisch-deitsche Mennischde fers erschte Mol des Fudament-Buch vum Menno Simons in Philadelfi drucke losse (Ein Fundament und klare Anweisung von der seligmachenden Lehre unsers Herrn Jesu Christi). Bis zu dem Yaahr hen die Mennischde in Oscht-Pennsylvaani allweil Editione vun dem Buch ghatt ass verleicht noch in der Schweiz gedruckt waare sin. Des Buch is in Pennsylvaani bis in die 1870er noch finf Mol gedruckt waare.

Die vollständigen Werke Menno Simon´s, Mennonitische Verlags-Handlung, Elkhart, Indiana-Deitscherei, 1876

Erscht in 1876 hen die Schweizer Mennoniten zamme mit die russlennische un die pennsylvanische Mennischde een Iwwersitzung gemacht vun alli Schreiwes ass der Menno Simons in Holland un Deitschland gschriwwe hot, un noh in een Sammling gedruckt: Die vollständigen Werke Menno Simon´s. Der Druckblatz waar in Elkhart, Indiana-Deitscherei. Sitter der Zeit is selli groose Schrifte-Sammling - sie hot mehner wie dausend Seit - nooch efders fer die Amisch, die Mennischde vun Alter Aadning un fer die russlennische Alt-Kolonier gedruckt waare. Des letscht Mol waar des in 2002 bei die Pathway-Drucker.

Blatznaame zur Ehre vum Menno Simons

Es gebt in Saut-Amerikaa eeniche Bletz, Kolonien, wu an des Lewwe vum Menno Simons gemahne solle. Die Bletz sin gegrindt waare bei die plattdeitsch-schprochiche un hochdeitsch-yuuhsende Russland-Mennischde in Paraguay un Brasili. Des sin die Bletz-Naame: Menno, Friesland (in Paraguay) un Witmarsum (in Brasili).

Gewebb

• Schreiwes vum Menno Simons (de)
• Een Gewebblatt vun der Menno-Kate - ´es Haus, wu der Simons in Nadd-Deitschland in sei letschte Yaahre gwuhnt hot (de)

Commons: Menno Simons – Pikder, Videos unn/odder Audiofeils